अर्जुन राना/बेलौरी: हरेक वर्ष, हात्तीको आक्रमणका कारण ठूलो मात्रामा कृषि क्षति र मानवीय मृत्युको समस्या उठिरहेको छ। उल्दपुर जुन जङ्गलको नजिकै रहेको छ, हरेक वर्ष हात्तीको आगमनसँगै उखु खेत र धानका खेतहरूमा ठूलो क्षति पुर्याउँछ। यस समस्यामा वर्षेनि वृद्धि हुँदै गएको छ र यसले गाउँवासीहरूको जीवनलाई खतरामा पुर्याएको छ। यस अवस्थामा स्थानीय प्रशासन र सरकार के गर्दैछ ?
स्थानीय प्रशासनको जिम्मेवारी के हो ?
हामी सधैं यस समस्याबारे कुरा गर्छौं, गाउँका जनतासँग पनि, र हामी सबैलाई थाहा छ कि यो समस्या हरेक वर्ष बढ्दैछ। तर स्थानीय प्रशासन (नगरपालिका) के गर्दैछ ? के उनीहरूले यो समस्या थाहा पाएका छैनन् र ? हरेक वर्ष हात्तीको आक्रमणका कारण कृषकहरूको फसल नष्ट हुन्छ र मानिसहरू मर्छन्, त्यसको कुनै समाधान छैन भने के हाम्रो प्रशासन वास्तविक समस्यामा गम्भीर छ ?
हामीलाई थाहा छ कि नगरपालिका र सरकारको प्राथमिक जिम्मेवारी भनेको गाउँवासीसम्म सुरक्षाको वातावरण पुर्याउनु हो । तर यो समस्या जस्तो देखिन्छ, यसमा प्रशासनको कुनै ठोस योजना छैन । यसका केहि मुख्य प्रश्नहरू छन्:
- हात्तीलाई रोक्ने उपाय के छन् ?
- नगरपालिका र सरकारले कहिल्यै यी समस्यामा विद्युत् बार, सुरक्षात्मक खाइ, या प्रतिकारक संरचनाको निर्माणमा लगानी गरेका छन्?
- कृषकहरूको मुआब्जा ?
- प्रत्येक वर्ष कृषकहरूको फसल नष्ट हुने र यसले गर्दा उनीहरूलाई ठूलो आर्थिक हानि हुन्छ । सरकार वा नगरपालिकाले फसल नष्ट भएमा मुआब्जा दिनको लागि कुनै योजना बनाएका छन्?
- हात्तीको गतिविधि निगरानी ?
- प्रशासनको भूमिका भनेको हात्तीको गतिविधि निगरानी गर्नु हो ताकि जब यी जंगली जनावरहरू गाउँमा प्रवेश गर्न थाल्छन्, तब द्रुत प्रतिक्रिया टोली तयार होस् । प्रविधिको प्रयोग जस्तै GPS ट्र्याकिङ र ड्रोन का माध्यमबाट कत्तिको निगरानी गरिन्छ ?
के प्रशासनलाई थाहा छैन कि हामी कति जोखिममा छौं ?
हरेक वर्ष, हात्तीको आक्रमणबाट मानिसहरू मर्दै छन्। यो केवल कृषि क्षति मात्र होइन, मानव जीवनको पनि प्रश्न हो। तैपनि, नगरपालिका र सरकारको कुनै ठोस कदम छैन, जसले समस्या समाधान गर्न सक्छ। यसरी गम्भीर समस्याको समाधान गर्न सरकार र प्रशासनको गम्भीर असफलता देखिन्छ।
समाधानकालागि उपायहरु:
- हात्तीको आक्रमण रोक्नका लागि नगरपालिकाले कस्तो योजनाबद्ध कार्य गर्नुपर्छ ?
- यदि सरकारले खास संरचनाहरू, जस्तै विद्युत् बार वा सुरक्षा खाइहरू निर्माण गर्ने प्रयास गरेको छैन भने, उनीहरूले यसमा ध्यान किन दिन्न ?
- वर्षेनी कृषकहरूको फसल नष्ट हुँदा मुआब्जा योजना किन प्रभावकारी छैन ?
- यदि सरकार वा नगरपालिका कृषकहरूको मुआब्जा सुनिश्चित गर्न असमर्थ छ भने, यो समस्या समयमै समाधान गर्नको लागि कस्तो रणनीति अवलम्बन गर्नु पर्छ ?
- प्रविधिको प्रयोग गरेर हात्तीको निगरानी गर्न सरकारको के तयारी छ ?
- GPS ट्र्याकिङ र ड्रोनहरूको प्रयोग गरेर हात्तीको गतिविधि निगरानी गर्नु पर्छ। यी उपकरणहरू प्रयोग गर्ने पहल किन नगरिएको छ?
- हामीले फेरि पनि हात्तीका कारण जीवन गुमाउनु पर्ने हो ?
- जब प्रशासन र सरकारलाई थाहा छ कि हरेक वर्ष मानिसहरू मर्नछन् भने, त्यो किन रोक्नका लागि कुनै ठोस कदम चाल्न सक्दैनन् ?
हात्तीका कारण हरेक वर्ष मर्ने र कृषि क्षति हुने समस्यामा स्थानीय प्रशासन र सरकारको दायित्व छ कि उनीहरूले शीघ्र प्रभावकारी कदम चालून् । हामीलाई यो समस्याको समाधान चाहिए, र हामीले फेरि पनि कुनै मानव जीवन गुमाउनु नपरोस् । प्रशासनको कार्य नपुगेकोले, यो लेख एक कडा प्रश्न हो जसले सरकार र नगरपालिका सँग यस विषयमा उत्तर चाहिन्छ।
हामी सबैको सुरक्षाका लागि, यो समस्याको तत्काल समाधान गर्नु अत्यन्त आवश्यक छ।
